Over twee weken mag ik mijn tweede Corona-prik gaan halen. Daar ben ik aan de ene kant heel blij mee, maar aan de andere kant heb ik er dubbele gevoelens over. Die gaan niet over de vaccinatie zelf. Aan mensen als Edward Jenner en Louis Pasteur, pioniers op het gebied van vaccinatie, hebben we het te danken dat ziekten als pokken en polio tot het verleden behoren in een groot deel van de wereld. Dat is een zegen voor ons allemaal. En ik geloof ook zeker dat vaccinatie ons voornaamste ‘wapen’ is tegen de Covid-pandemie. Mijn dubbele gevoelens hebben dan ook niets te maken met de medische kant van het hele verhaal. Ze hebben vooral te maken met het gegeven – gisteren zag ik er nog een nieuwsbericht over – dat sommige vaccinfabrikanten miljarden winst hebben gemaakt op het vaccin. Eigenlijk is dat heel vreemd. Het onderzoek naar de verschillende vaccins is vooral door belastinggeld gefinancierd. Toch maken de grote pharma-bedrijven miljarden winst op de productie. Terwijl veel landen in armere delen van de wereld niet genoeg vaccins kunnen inkopen, omdat de prijzen voor hen te hoog liggen. Het antwoord op de vraag of we wereldwijd mensen kunnen beschermen tegen de pandemie wordt niet bepaald door overwegingen van volksgezondheid, maar puur door overwegingen van winst. De miljardenwinsten op vaccinproductie staan natuurlijk niet op zichzelf. Om in medische sferen te blijven: ze zijn een symptoom. Een symptoom van de wereldwijde heerschappij van het geld.
De miljardenwinsten zijn iets van onze tijd, maar die heerschappij van het geld: daar keerden de eerste christenen zich resoluut van af. De mensen die met elkaar de eerste kerk vormden, hadden alles gemeenschappelijk. Ze verkochten wat ze aan bezittingen hadden, en verdeelden de opbrengst dan onder elkaar. Nee, niet eens in gelijke delen, maar “onder degenen die iets nodig hadden”, zo staat het in het boek Handelingen. Het lijkt op communisme, maar dan zonder partij. Laat ik het ‘evangelisch communisme’ noemen. In haar pure vorm heeft dat evangelische communisme het voor zover ik weet niet lang uitgehouden. Nochtans zijn er door de hele geschiedenis heen groepen christenen geweest, die terug wilden keren naar dat oude beginsel van alles gemeenschappelijk. Dan denk ik met name aan Franciscus van Assisi, die zelfs helemaal afzag van bezit. En hij was nota bene zoon van een rijke koopman, en dus goed vertrouwd met de middeleeuwse versie van de heerschappij van het geld. Zelf ben ik nog steeds lid van de Vereniging van Broeder Frans, een groep mensen die in onze tijd probeert te leven in de geest van Franciscus. Ook wij hebben in het begin geprobeerd om alles gemeenschappelijk te bezitten. Maar omdat we op veel verschillende plaatsen wonen, bleek dat in de praktijk een onmogelijke opgave. Wél staat er nog steeds in onze leefregel: “als we bezittingen hebben, delen we die met wie iets daarvan nodig heeft”. Het evangelische communisme is nog steeds ons ideaal. En zo geldt dat nog altijd voor veel meer christenen in onze tijd – Godzijdank. We leven onder de heerschappij van het geld, maar als gelovigen weten we ook heel goed: “zo mag het onder ons niet zijn”. Ik blijf dus graag nog lang dubbele gevoelens hebben bij de vaccinatiecampagne.