Op zondag 24 januari preekte Nadia Bolz-Weber, een bijzondere Amerikaanse collega van mij, in een online viering. Haar woorden waren mij uit het hart gegrepen. Ik geef haar preek graag – vertaald en enigszins ingekort – aan jullie door. Dit is wat Nadia vanuit de Lutherse kerk van Denver zei:
Een tijdje geleden liep mijn Corona-moeheid uit de hand. Maandenlang vastzitten in mijn kleine tweekamer-appartement begon te voelen als gevangen zitten in dezelfde cel als een vijand – alleen was die vijand mijn eigen hersenen en mijn eigen gedachten. Op dat moment opperde mijn beste vriendin dat ik het eens met meditatie zou proberen. Ik was wanhopig, dus ik zette een meditatie-app op mijn telefoon en begon maar gewoon. En ik ontdekte, dat meditatie eigenlijk geweldig is. Dat wil zeggen: toen ik eenmaal de gedachte los kon laten dat ik er “goed” in moest zijn.
De gave van meditatie is niet dat je je geest rustig kunt houden (hoewel dat op zich natuurlijk fantastisch is). De gave is juist in het verbrodden daarvan – afdwalen naar je eigen gedachten, je dan realiseren dat je aan het denken bent, en terugkeren naar de meditatie. De magie van meditatie zit in het terugkeren. Niet in het nooit afgedwaald zijn.
Theologisch gesproken is daar een woord voor. Dat is “bekering”.
Ik heb de lezing van vandaag, uit het eerste hoofdstuk van het Marcus-evangelie, al honderden keren gelezen. Maar deze week werd ik voor het eerst getroffen door WANNEER Jezus zijn eerste woorden zegt. Eerst gebeuren er een hoop intense dingen. Doop in de Jordaan, neerdaling van de Geest en God die zegt “dit is mijn geliefde”. Dan meteen de wildernis in en op de proef gesteld worden door Satan, bij de wilde dieren, en dan wordt ook nog Johannes de Doper in de gevangenis gegooid door Herodes. En dan spreekt Jezus. Hij heeft niet gewacht tot Herodes weg was en de goede politieke partij aan de macht was, en tot hij zelf zijn eigen leven op orde had vóór hij zei “De tijd is vervuld, en het Koninkrijk van God is nabij gekomen. Bekeer je en geloof in het goede nieuws.” Hij zei het juist in een situatie die verre van ideaal was. Nu is bekering – metanoia, in het Grieks – veel meer dan je leven op het goede spoor krijgen. Bekering betekent verandering van gedachten, van richting en van je hart. En het mooie is: het Griekse woord betekent een voortdurende handeling. Een steeds opnieuw omkeren, terugkeren. Misschien is het omdat we nu in een wereldwijde pandemie zitten en economische crisis en politieke onrust, maar dit is de eerste keer dat ik ooit nadacht over de timing van die eerste woorden van Jezus. Dat ik me opeens realiseerde hoe raar en onzeker zijn eigen situatie was toen hij dat allemaal zei, maakte mijn eigen bekering mogelijk deze week. Het maakte mijn eigen terugkeer mogelijk.
Dit is het mooie aan ons geloof: dat bekering een voortdurend iets is. Steeds weer roept Jezus ons, zacht en teder, uit onze verdoving. De verdoving van denken dat we gelukkig zullen zijn als alles is zoals wij vinden dat het moet zijn. De verdoving van eigenbelang en eigenwaan. De verdoving van zelfhaat, ook. Zacht en teder roept Jezus ons naar wat het meest waarachtig is en het meest echt: dit moment, waarin de tijd vervuld is en het Koninkrijk van God nabij. En deel van het goede nieuws is dat er geen bovengrens is aan het aantal keren dat we kunnen terugkeren naar God door onze gedachten of ons hart of onze richting te veranderen. De poorten van bekering staan altijd open. Bekeer je, en geloof in het goede nieuws.