Afgelopen zondag is de Advent begonnen: de vier weken van ‘het grote aftellen naar Kerstmis’. Het zal dit jaar een vreemde Kerst worden, een eenzame Kerstmis voor sommigen van ons. En daarmee is het ook een vreemde Adventstijd.
Voor mij begon de Adventstijd afgelopen zaterdag met een boekpresentatie. Het boek was de biografie van Dorothy Day, één van de stichters van de Catholic Worker-beweging, een wereldwijde beweging van christelijke gemeenschappen die zich inzetten voor de meest kwetsbare mensen in de samenleving; met name voor daklozen en vluchtelingen. De boekpresentatie gebeurde dan ook vanuit één van die gemeenschappen: het Nederlandse Jeannette-Noëlhuis, kortweg ‘het Noëlhuis’. Helaas moest het, zoals zoveel bijeenkomsten in deze Corona-tijd, via internet gebeuren. Maar het was goed om daar ‘bij te zijn’ en ook om weer wat mensen te spreken die mij dierbaar zijn. Want het Noëlhuis, en de hele beweging van de Catholic Worker, nemen een speciaal plekje in mijn hart in.
De Catholic Workers noemen zichzelf ‘radicale christenen’. Nu geeft ‘radicaal’ tegenwoordig al meteen allerlei beelden mee, vooral van gewelddadigheid en onverdraagzaamheid. En daar zijn op zich ook genoeg voorbeelden van te geven. Toch aarzelen ook de bewoners van het Noëlhuis niet om zich ‘radicaal’ te noemen. Ze eisen als het ware die naam weer op. Want eigenlijk betekent ‘radicaal’ zoiets als ‘uitgaand van de wortel’, of radix in het Latijn. De wortels van het Christendom in dit geval, en dan: hoe doe je dat anno 2020. En in tegenstelling tot de beelden van gewelddadige ‘radicalen’ zijn de radicale christenen die ik ken, zonder uitzondering toegewijd aan geweldloosheid.
In de Bijbel komen we ook de nodige radicalen tegen. Jezus werd in zijn tijd ook een radicaal gevonden. En in het Oude Testament was dat zo met de profeten. Zoals Jesaja, die zoveel gelezen wordt in deze Adventstijd. Gisteren heb ik zijn visioen nog gelezen (een van zijn vele visioenen) in Jesaja 11:6-9a.
 |
Dan zal een wolf zich neerleggen naast een lam, een panter vlijt zich bij een bokje neer; kalf en leeuw zullen samen weiden en een kleine jongen zal ze hoeden. Een koe en een beer grazen samen, een leeuw en een rund eten beide stro. Bij het hol van een adder speelt een zuigeling, een kind graait met zijn hand naar het nest van een slang. Niemand doet kwaad, niemand sticht onheil op heel mijn heilige berg. |
Het gaat hier niet over de letterlijke wolven en lammeren, maar de wolven en de lammeren in onze menselijke samenleving. De wolven: zij die er maar steeds op uit zijn om nóg meer winst te maken, nóg meer macht naar zich toe te trekken. Ten koste van de lammeren: mensen zonder geld en zonder macht. Het visioen van Jesaja is dat de wolven in onze wereld hun wolfsaard afleggen en dat er recht wordt gedaan aan de lammeren. Dan kunnen ze zich samen neerleggen. Dan zal er geen onheil meer gesticht worden. De Catholic Workers, die geweldloze radicale volgelingen van Jezus van Nazareth, beroepen zich vaak op dit profetische visioen. En ze proberen er ook naar te leven.
Zo is hun beweging één van de wegen waarlangs mensen anno 2020 proberen om Christus na te volgen. Zelf heb ik heel lang rondgelopen met de vraag of het mijn weg was. Ik heb zelfs nog in de zomer vóór ik naar België kwam, twee weken in het Noëlhuis geleefd. Toch heb ik gekozen voor het predikantschap, omdat ik geloof dat God mij daartoe geroepen heeft, en niet tot zo’n radicale gemeenschap. Niet in deze fase van mijn leven in ieder geval. Dat neemt niet weg dat die radicale christenen, die zomaar geloven dat het wel eens waar zou kunnen worden dat de wolven en de lammeren van onze wereld zich samen neerleggen, nog altijd een speciaal plekje in mijn hart hebben. En ze zullen dat ook altijd houden.
Wie nieuwsgierig is geworden naar de biografie van Dorothy Day, waar ik hierboven over schreef: deze is onder andere te bestellen via de Standaard Boekhandel. De titel is Alles is genade. Meer informatie: https://www.standaardboekhandel.be/p/alles-is-genade-9789463402873.